Welcome to Lifestyle Zone!
เช็กผื่นคัน สัมพันธ์กับโรค
อาการ ผื่นคัน อาจเกิดจากหลายสาเหตุ ดังนั้นควรหมั่นรักษาผิวให้สะอาดอยู่เสมอ
อาการ ผื่นคัน เบื้องต้นก่อนไปพบคุณหมอกัน โดยดูว่า ผื่นคันที่เห่อขึ้นตามเนื้อตัวแต่ละชนิดนั้น บ่งบอกโรคหรืออาการอะไรได้บ้างผื่นคันโผล่มาจากไหนกันนะ
สำหรับปัจจัยที่กระตุ้นให้อาการผื่นคันลุกลามนั้น แพทย์หญิงพัชรินทร์ จันทร์จำรัสแสง
รองผู้อำนวยการกลุ่มภารกิจวิชาการ สถาบันโรคผิวหนังอธิบายว่าประกอบด้วย
อาการผื่นคันประเภทโรคผิวหนังที่พบบ่อยในคนไทยแบ่งออกเป็นสามกลุ่มคร่าวๆ ส่วนอีกหนึ่งกลุ่มผื่นคันเป็นประเภทที่เกิดจากโรคเรื้อรังภายในร่างกาย ซึ่งมีดังนี้ค่ะ
- 1. ผิวหนังอักเสบ แตะสัมผัสคันคะเยอ
“ผื่นคันในกลุ่มนี้เป็นผลจากโรคผิวหนังอักเสบ (eczema) ซึ่งมีสาเหตุมาจากกระบวนการทำปฏิกิริยาเองภายในร่างกาย หรือพูดง่ายๆ ว่า เป็นผื่นคันที่มีอยู่ในตัวทุกคน แล้วเห่อขึ้นเองโดยไม่มีที่มาที่ไป แต่จะเป็นเฉพาะบางคนเท่านั้น เช่น ผื่นรังแค ภูมิแพ้ผิวหนัง หรือมีสาเหตุภายนอกจากการสัมผัสสารที่กระตุ้นให้เกิดการแพ้ทั้งทางตรงและทางอ้อม หรือที่รู้จักกันดีว่าผื่นแพ้สัมผัส”
ลักษณะอาการผื่นคันจากโรคผิวหนังอักเสบที่พบมากในกลุ่มนี้ยกตัวอย่างเช่น
- ผื่นรังแค (seborrheic dermatitis) หรือเรียกว่า โรคเซ็บเดิร์ม เป็นโรคในกลุ่มเดียวกับรังแค มักเป็นมากเป็นพิเศษตรงบริเวณที่เป็นสิวหรือมีต่อมไขมันมาก
- ผื่นแพ้สัมผัส (contact dermatitis)
“การจะเกิดผื่นแพ้สัมผัสได้นั้น เราต้องสัมผัสสารชนิดใดชนิดหนึ่งเป็นประจำมาเป็นเวลานานหรือในปริมาณเข้มข้นสูงจนกระทั่งร่างกายแสดงปฏิกิริยาต่อต้านออกมา ประกอบกับถ้ามีแผลบริเวณผิวหนัง ก็จะยิ่งทำให้สารดังกล่าวเข้าสู่ร่างกายได้ง่ายขึ้น สารกระตุ้นการแพ้มีหลายชนิด พบได้ในชีวิตประจำวันทั้งที่บ้าน?ที่ทำงาน?หรือสถานที่ท่องเที่ยว สารที่แพ้กันมากที่สุดได้แก่ สารนิกเกิลในของใช้ที่เป็นโลหะ ไม่ว่าจะเป็นตุ้มหู สร้อยโทรศัพท์ นาฬิกาข้อมือ ฯลฯ
“นอกจากนี้ยังมีสารเคมีในเครื่องสำอาง เช่น น้ำหอม น้ำยาย้อมผม ลิปสติก ครีมบำรุงผิว สารเคมีประเภททำความสะอาด เช่น ผงซักฟอก น้ำยาล้างจาน น้ำยาขัดห้องน้ำ หากร่างกายแพ้สารชนิดใด โดยมากมักจะแพ้ไปตลอดชีวิต จึงต้องหลีกเลี่ยงการสัมผัสให้ดี”
ผื่นแพ้สัมผัสสามารถแบ่งตามกลไกการเกิดโรคออกเป็นสองลักษณะ ได้แก่
- 2. กลาก สกปรกเมื่อไรถามหาแน่
“กลากเป็นผื่นคันเกิดจากติดเชื้อราจากคนหรือสัตว์ โดยเฉพาะสัตว์เลี้ยงที่มีขนเยอะอย่างแมวกระต่าย หรือจากดิน
กลากติดต่อได้จากการคลุกคลีกัน เช่น การสวมรองเท้าของคนเป็นโรคกลากที่เท้า การคลุกคลีกับสัตว์เลี้ยงที่ติดเชื้อรา? ซึ่งกลากที่ติดจากสัตว์จะทำให้เกิดอาการผื่นคันอักเสบค่อนข้างมากกว่ากลุ่มอื่น”
ส่วนปัจจัยที่กระตุ้นให้กลากลุกลาม นายแพทย์รัสมิ์ภูมิ สุเมธีวิทย์ คอลัมนิสต์ประจำคอลัมน์ คลินิกรัก (ษ์) ผิว ช่วยเสริมว่า
“ช่วงปลายฤดูร้อนต้นฤดูฝน ซึ่งเป็นรอยต่อของฤดูกาลอากาศจะร้อนชื้นอบอ้าว ทำให้เกิดเหงื่อหมักหมมจนอับชื้นได้ง่ายกว่าปกติ ส่งผลให้เชื้อรายิ่งเจริญเติบโตและแพร่กระจายได้ดี จึงเป็นกลากได้ง่าย”
- 3. ลมพิษ ผื่นอะไรย้ายที่ได้
ลมพิษเป็นผื่นคันอีกหนึ่งชนิดที่เกิดจากการแพ้ มีลักษณะเฉพาะตัวเด่นมาก โดยเมื่อร่างกาย
ได้รับสารที่กระตุ้นการแพ้ เช่น ยา อาหาร สารที่ผสมในอาหารละอองเกสร ฯลฯ จะหลั่งสารฮิสตามีน (histamine) ออกมา หากสารคั่งอยู่บริเวณใดเป็นพิเศษ จะก่อให้เกิดเป็นผื่นลมพิษขึ้นตรงนั้นอย่างฉับพลัน ตัวผื่นคันยังมักเปลี่ยนแปลงขนาดอย่างรวดเร็ว ผู้ป่วยจึงมักตกใจมากเมื่อมาหาหมอ”
- 4. โรคเรื้อรัง ภัยซุ่มเงียบก่อผื่น
นอกจากผื่นคันจากโรคผิวหนังอักเสบแล้ว ผู้ที่มีอาการคันเรื้อรังร้อยละ 10 – 15 เป็นผลมาจากโรคที่ซ่อนอยู่ คุณหมอพัชรินทร์เสริมอีกว่า
“ผื่นคันบางอย่างเป็นภาวะแทรกซ้อนจากโรคเรื้อรังที่มีผลข้างเคียงทำให้ภูมิต้านทานต่ำ บางโรคทำให้เกิดผื่นคันอย่างเห็นได้ชัด ที่พบบ่อยได้แก่ โรคแพ้ภูมิตัวเอง (เอสแอลอี)”
“ส่วนบางโรคเรื้อรังที่ทำให้มีอาการคันก่อน เมื่อผู้ป่วยเกามากๆ จึงลุกลามกลายเป็นผื่นคัน โดยอาการผื่นคันจะมีลักษณะค่อนข้างคล้ายคลึงกัน จึงต้องไปพบหมอเพื่อตรวจวินิจฉัย”
เมื่อทราบอาการเบื้องต้นแล้ว อย่านิ่งดูดาย รีบไปพบคุณหมอเพื่อตรวจรักษาให้ทันท่วงทีด้วยค่ะ
ผื่นคันโผล่มาจากไหนกันนะ