อาหารสมุนไพรจีนสำหรับภาวะง่วงนอน

อาหารสมุนไพรจีนสำหรับภาวะง่วงนอนและหลับมากผิดปกติ

ความผิดปกติของการนอนหลับ ทั้งนอนไม่หลับ ฝันบ่อยหลับมากผิดปกติ แพทย์แผนจีนมองว่าเกี่ยวข้องสัมพันธ์กับอวัยวะภายในของร่างกายทั้งสิ้น การรักษาภาวะดังกล่าวจึงต้องใช้หลักการปรับสมดุลตามสภาพปัญหาของแต่ละบุคคล

ช่วงกลางวันธรรมชาติของพลังแสงอาทิตย์จะส่งเสริมการขับเคลื่อนพลังเว่ยชี่ของร่างกายออกสู่ภายนอก ช่วงกลางวันคนส่วนใหญ่จึงตื่นนอนและกระปรี้กระเปร่า พอตกกลางคืนพลังเว่ยชี่จะเคลื่อนไหวกลับเข้าสู่ภายใน ทำให้ร่างกายภายนอกขาดความตื่นตัวเข้าสู่ภาวะง่วงเหงาหาวนอนอยากจะหลับ

ภาวะง่วงนอนและหลับมากผิดปกติมักพบในคนอ้วน ซึ่งจำแนกตามศาสตร์แพทย์แผนจีนที่พบบ่อยมีอยู่ 2 ประเภท

1. คนอ้วนประเภทเสมหะความชื้นภายในตกค้างสะสมเนื่องจากระบบม้ามอ่อนแอ ทำหน้าที่ย่อยและลำเลียงอาหารไม่ดี (พลังส่วนกลางพร่อง) ทำให้การลำเลียงสารอาหารที่ย่อยสลายไปสู่ส่วนบนไม่ดีพอ โดยเฉพาะหลังรับประทานอาหารอิ่มใหม่ ๆ พลังเว่ยชี่ ที่อยู่ภายนอกจะถูกดึงจากภายนอกเพื่อไปช่วยในการย่อย ดูดซึม และลำเลียงอาหารทำให้พลังที่ผิวภายนอกลดลงอย่างมาก ผลที่ตามมาคือเกิดอาการง่วง ผู้ป่วยกลุ่มนี้มักมีอาการอื่น ๆ ร่วม เช่น สีหน้าไม่ค่อยมีชีวิตชีวา รู้สึกหนักศีรษะและหนังตา หน้าอกหน้าท้องมักจะแน่นอึดอัด เบื่ออาหารอาหารไม่ย่อย

2. คนอ้วนประเภทหยางหัวใจและไตพร่อง ขาดพลังความร้อนไม่สามารถทำให้เกิดความอบอุ่นกับร่างกายผู้ป่วยมักมีใบหน้าขาดความมีชีวิตชีวาอ่อนเพลีย ไม่ค่อยอยากจะเคลื่อนไหวหรือออกกำลังกาย เพราะเหนื่อยง่าย แขนขามักจะเย็น ชีพจรเล็กไม่มีกำลัง ร่างกายอ่อนแอ เมื่อพลังโดยรวมของร่างกายน้อยลงพลังเว่ยชี่ เกี่ยวข้องกับการตื่นตัวและการใช้ขับเคลื่อนกิจกรรมการดำเนินชีวิตในภาวะปกติก็น้อยลงด้วย จึงทำให้ง่วงตลอดเวลา ผู้ป่วยกลุ่มนี้มักเป็นคนที่มีโรครุนแรงมาก่อนแล้วไม่รับการดูแลฟื้นฟูที่ดีพอ

นอกจาก 2 กลุ่มที่พบบ่อย ๆ แล้วยังมีสาเหตุอื่นที่ทำให้เกิดอาการง่วงนอนมากผิดปกติ เช่น

คนอ้วนประเภทเสมหะร้อน ขี้ร้อน คอแห้ง แต่ไม่กระหายน้ำ ลิ้นแดงฝ้าบนลิ้นหนาเหลือง ชีพจรลื่นเร็ว

ภาวะเลือดและพลังอุดกั้น เช่น บางคนเคยมีอุบัติเหตุที่กระทบกระแทกบริเวณศีรษะ ทำให้การไหลเวียนเลือดไปเลี้ยงสมองติดขัดไม่คล่องตัว ผู้ป่วยกลุ่มนี้มักมีประวัติอุบัติเหตุและตัวลิ้นจะมีจุดเลือดอุดกั้นเป็นจ้ำเลือดปรากฏ ชีพจรฝืด

แนวทางการปรับสมดุล

ผู้ป่วยภาวะม้ามพร่องและมีเสมหะความชื้นตกค้างต้องให้ยาอุ่นบำรุงม้ามและยาขับ เสมหะสลายความชื่น

ผู้ป่วยประเภทที่มีพลังของไตและหัวใจพร่องต้องให้ยาอุ่นบำรุงหยางของหัวใจและไต

ผู้ป่วยภาวะเสมหะร้อนต้องขับทั้งความร้อน เสมหะ และเปิดทวาร

ส่วนผู้ป่วยประเภทที่มีเลือดอุดกั้นต้องให้ยาเดินพลังสลายเลือดอุดกั้นเปิดทวาร

อย่างไรก็ตาม ต้องแยกแยะออกจากภาวะความผิดปกติทางพยาธิสภาพทางสมองให้ชัดเจน เพื่อป้องกันความผิพลาดในการวินิจฉัย

ภาวะนอนหลับมากผิดปกติเป็นเพียงปรากฏการณ์ที่สะท้อนให้เห็นความเสียสมดุลของอวัยวะภายในร่างกาย จึงจำเป็นต้องหารากฐานของปัญหาและแก้ไขสาเหตุที่แท้จริงในทางคลินิกใช้หลักการรักษาอาการและรักษาพื้นฐานควบคู่กัน หรือที่เรียกว่า “รักษาทั้งเปลือกและแก่น”

***อาหารแนะนำคือเมนูซี่โครงหมูลูกเดือยเม็ดบัว ติดตามสูตรได้ที่นี่***

โดย : แพทย์จีน นพ.ภาสกิจ วัณนาวิบูล
อุปนายกและเลขาธิการสมาคมแพทย์แผนจีน
ประเทศไทย (www.samluangclinic.com)