ต้านอาการเบื่ออาหารในผู้สูงอายุด้วยเมนู “หม้อนี้ไม่มีเบื่อ”

ต้านอาการเบื่ออาหารในผู้สูงอายุด้วยเมนู “หม้อนี้ไม่มีเบื่อ”

ผู้สูงอายุมักเบื่ออาหาร ทั้งที่ลูกหลานเตรียมของกินน่าอร่อยและดีต่อสุขภาพไว้มากมาย ปัญหาดังกล่าวมีสาเหตุบางประการซุกซ่อนอยู่ค่ะ จึงขอหยิบยกสาเหตุการเบื่ออาหารในผู้สูงอายุและวิธีแก้ไขมาฝากกันค่ะ

ปัญหาที่ทำให้ผู้สูงอายุเบื่ออาหาร
1. ฟันและเหงือกที่เป็นปัญหา เช่น ฟันหลุดร่วงหรือเป็นโรคเหงือก รู้สึกเจ็บเหงือกและปวดฟันเวลาเคี้ยว หรือบางรายใส่ฟันปลอม พอนานวันเข้ามีอาการเหงือกร่น เมื่อเคี้ยวอาหารฟันปลอมจะเสียดสีกับเหงือกทำให้เป็นแผลอักเสบ จึงไม่มีความสุขกับการรับประทาน ครั้นถอดฟันปลอมออกพอเคี้ยวอาหารที่มีลักษณะแข็งก็บาดเหงือกทำให้อักเสบ ผู้สูงอายุที่ต้องใส่ฟันปลอมจึงควรตรวจสุขภาพเหงือกและฟันอย่างน้อย 1 – 2 ครั้งต่อปี เพื่อรักษาอย่างถูกวิธีเมื่อเกิดปัญหา หากผู้สูงอายุไม่รับประทานอาหารเพราะอาการดังกล่าวเป็นเวลานาน จะทำให้ขาดสารอาหารในที่สุด
2. การรับรสบนลิ้นจะเปลี่ยนไปในช่วงป่วยไข้หรือระยะฟื้นตัวจากการเจ็บป่วย บางรายรู้สึกว่าปากขม ปากเปรี้ยว หรือปากจืด รับประทานไม่อร่อย ทำให้ไม่อยากอาหาร ส่งผลให้ฟื้นจากอาการป่วยช้าลง วิธีแก้ไขคือ เลือกปรุงอาหารที่มีรสเค็มอ่อน ๆ กับรสเปรี้ยวไม่มากนักเพื่อกระตุ้นการขับน้ำย่อยทั้งน้ำลายในช่องปากและน้ำย่อยในกระเพาะอาหาร เพื่อให้อยากอาหารมากขึ้น หรือในบางครั้งอาจปรุงอาหารที่มีรสขมอ่อน ๆ เพื่อเสริมการขับน้ำดีและบำรุงไฟธาตุที่เกี่ยวกับการย่อยด้วย ก็จะทำให้รู้สึกเจริญอาหารได้มากขึ้น ทั้งยังช่วยให้การย่อยและการขับถ่ายดี ส่งผลให้ฟื้นตัวได้เร็ว
3. เครียดและนอนไม่หลับ มักเกิดได้บ่อย เพราะกังวลจากการเจ็บป่วยด้วยโรคเรื้อรัง เช่น ความดันโลหิต เบาหวาน โรคหัวใจ ไขมันในเลือด อาการอัมพฤกษ์ อัมพาต หรือจากความเสื่อมของร่างกาย โรคเหล่านี้ส่งผลต่อการใช้ชีวิตประจำวัน เมื่อรู้สึกเป็นทุกข์กับอาการที่ตนประสบก็วิตกกังวลและนอนไม่หลับ พักผ่อนไม่เพียงพอ การทำงานและกลไกต่างๆ ของร่างกายจึงเปลี่ยนไป เช่น ขับถ่ายไม่ดี ท้องอืดง่าย อาหารไม่ย่อย ท้องผูก ปวดเมื่อยร่างกาย เวียนศีรษะ อ่อนเพลีย หรือบางรายแขนขาไม่มีกำลังและหลงลืมง่าย เบื่ออาหารหรือไม่อยากรับประทาน เป็นต้น

เยียวยาอาการนอนไม่หลับแบบแพทย์แผนไทย
ในทางการแพทย์แผนไทยมองว่าอาการเบื่ออาหารนั้นสามารถแก้ไขได้ โดยการรับประทานยาหรืออาหารท่ชี ่วยเพ่มิ การหล่งั น้ำย่อย การหล่งั น้ำดี และเสริมไฟธาตุในการย่อย โดยกล่มุ ยาที่ใช้มักมีคุณสมบัติเพิ่มความอยากอาหาร เช่น กลุ่มยาอายุวัฒนะหรือยาบำรุงโลหิต บำรุงร่างกาย ที่เข้าตัวยาจำพวกโกษฐ์ เทียนบอระเพ็ด ขี้เหล็ก ลูกจันทน์ ดอกจันทน์กระวาน กานพลู ขิง ข่า กระชาย ซึ่งมีสรรพคุณช่วยขับลม บำรุงร่างกาย ช่วยย่อย เจริญอาหาร กระตุ้นการไหลเวียนทำให้ลำไส้ทำงานได้ดี ขับน้ำย่อย ในส่วนของอาหารควรเลือกใช้วัตถุดิบประเภทผักหรือผลไม้ที่มีรสเปรี้ยว เค็ม ขม หรือหวานเล็กน้อย หรืออาจใช้เครื่องเทศที่มีรสเผ็ดร้อนซึ่งช่วยกระตุ้นการหลังน้ำย่อยทำให้กระเพาะและลำไส้ทำงานได้ดี โดยควรปรุงด้วยวิธีต้มผัด หรือแกง แต่ต้องไม่มันเพราะจะทำให้เลี่ยนและรับประทานได้น้อยลงรสชาติอาหารควรปรุงให้ออกรสเค็ม เปรี้ยว เผ็ดเล็กน้อย หรืออาจมีรสขมเล็กน้อยได้เพื่อทำให้อาหารนั้นมีลักษณะและรสชาติที่ดี ซึ่งในครั้งนี้ดิฉันขอนำเสนอเมนูที่ช่วยบรรเทาอาการเบื่ออาหารคือ หม้อนี้ไม่มีเบื่อ ซึ่งเป็นอาหารที่ย่อยง่ายไขมันต่ำมีรสเค็มเปรี้ยวเผ็ดพริกไทยเล็กน้อย ช่วยเจริญอาหารได้ดีทีเดียวค่ะ

สรรพคุณของวัตถุดิบ

เก๋ากี้ มีรสหวาน ช่วยบำรุงสายตาบำรุงเลือด บำรุงตับและไต

ขิง ช่วยย่อย ขับลม แก้จุกเสียดแน่น ทำให้ลำไส้เคลื่อนตัวปกติช่วยเสริมการย่อย บำรุงไฟธาตุ

ข่า ดับกลิ่นคาว แก้ปวดบิดมวนลำไส้ ขับลม บำรุงธาตุ

พริกไทย ขับลม ดับกลิ่นคาวกระตุ้นความอยากอาหาร เจริญอากาศธาตุ แก้จุกเสียดแน่น

บ๊วยดอง รสเปรี้ยว เค็ม กระตุ้นการขับน้ำย่อย ขับน้ำลาย ช่วยให้เกิดความอยากอาหาร

ผักกาดเสฉวน รสเค็มเผ็ด ช่วยเจริญอาหาร บำรุงกระเพาะและม้าม

***คลิกสูตร หม้อนี้ไม่มีเบื่อ ที่นี่เลย***

เรื่องและสูตร : อาจารย์วันทนี ธัญญา เจตนธรรมจักร เรียบเรียง : สิทธิโชค ศรีโช